LEADER – to narzędzie rozwoju obszarów wiejskich, wykorzystywane w Europie od 1991 roku, które ma pomóc włączyć mieszkańców wsi  w proces oddolnego podejmowania decyzji i działań mających na celu poprawę jakości ich życia. W metodzie tej społeczność lokalna to najważniejszy podmiot tego procesu. 

LEADER to z jednej strony pula środków przeznaczonych na rozwój wsi, z drugiej specyficzne podejście integrujące i nadające podmiotowość społecznościom lokalnym. 

Nazwa pochodzi z języka francuskiego:

          Liaison               powiązania

          Entre                    pomiędzy

          Actions               działaniami

   de  Development     na rzecz rozwoju

   de l’Econiomie        gospodarczego

           Rurale                obszarów wiejskich

Podstawowe cechy metody LEADER:

1) oddolność (szeroki udział społeczności lokalnej w tworzeniu i realizacji strategii),

2) terytorialność (lokalna strategia rozwoju przygotowana dla danego, spójnego obszaru),

3) zintegrowanie (łączenie różnych dziedzin gospodarki, współpraca różnych grup interesu),

4) partnerstwo (lokalna grupa działania jako lokalne partnerstwo, w którym uczestniczą różne podmioty z sektora publicznego, społecznego i gospodarczego),

5) innowacyjność (w skali lokalnej),

6) decentralizacja zarządzania i finansowania,

7) sieciowanie i współpraca (wymiana doświadczeń i rozpowszechnianie dobrych praktyk).

 

LEADER jest podejściem przekrojowym, umożliwiającym realizowanie i wdrażanie celów przede wszystkim Osi 3.

Celem Osi 4 jest aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich poprzez budowanie potencjału społecznego na wsi, zwiększenie potencjału zdobywania środków finansowych i ich wykorzystania, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja.

Aktywizacja społeczności wiejskich wymaga włączenia do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw partnerów społecznych. Temu przedsięwzięciu służy podejście Leader.

Leader jest podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, polegającym na oddolnym opracowaniu przez lokalną społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju obszarów wiejskich oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele ci tworzą tzw. lokalną grupę działania – partnerstwo międzysektorowe, które samodzielnie wybiera projekty, a ich realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii. Takie podejście oddolne wzmocni spójność podejmowanych lokalnie decyzji, podniesie jakość zarządzania i przyczyni się do wzmocnienia kapitału społecznego w społecznościach wiejskich a także skłoni do stosowania innowacyjnych rozwiązań w zakresie rozwoju regionu.

Budowa lokalnych strategii niesie ze sobą szereg korzyści, wśród których najważniejsze to lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów (ludzkich, naturalnych), dostosowanie kierunków działania do potrzeb podmiotów funkcjonujących na danym obszarze. Ponadto podejście lokalne pomaga w wyznaczeniu pożądanych i najbardziej dopasowanych kierunków rozwoju oraz pozwala na lepsze zdefiniowanie problemów obszaru i określenie sposobów ich rozwiązania.